Ogromna popularność e-papierosów spowodowała, że stały się obecne w przestrzeni publicznej prawie tak samo, jak jeszcze niedawno tradycyjne papierosy. Niebywała łatwość ich użycia powoduje, że wapować można właściwie w każdym miejscu i czasie. Jednak istniejące przepisy (zarówno w Polsce jak i w innych krajach) ograniczają tą możliwość.
Chcemy pomóc czytelnikom poznać regulacje prawne dotyczące używania e-papierosów i zachęcić do przestrzegania pewnych nieformalnych zasad dotyczących wapowania.
Warto pamiętać, że polskie prawo na równi traktuje tradycyjne papierosy i e-papierosy. Używanie papierosów regulują ustawy: Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.) oraz Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2010 r. Nr 81, poz. 529). I sprawa jest pozornie prosta, bowiem prawo jednoznacznie zakazuje używania papierosów w miejscach publicznych. Ale można zastanawiać się nad tym, co to właściwie oznacza, bowiem prawo nie definiuje czym właściwie jest miejsce publiczne. Dość ogólnie stwierdza jedynie, że “(...) miejsce publiczne służy zaspokajaniu potrzeb użytkujących je osób, m.in. w zakresie rekreacji, wypoczynku, komunikacji, edukacji. Najczęściej stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Nie jest jednak wykluczone, by było ono własnością innych podmiotów”.
W praktyce warto pamiętać, że takie miejsca jak przystanki, place zabaw, ogrody i dziedzińce należące do budynków użyteczności publicznej również zaliczają się do miejsc publicznych. Zazwyczaj chodniki wyłączone są z tego ograniczenia, za to można lokalnie spotkać się z zakazem palenia na balkonie lub klatce schodowej (które formalnie miejscami publicznymi nie są).
Co do restauracji - tu jest prościej. Albo istnieje wyraźnie oznaczona palarnia albo część lokalu jest przeznaczona dla palących - wtedy formalnie można wapować. Przy czym prawo nakłada na właściciela lokalu obowiązek wyraźnego oznakowania takich miejsc.
Trzeba jednak pamiętać, że regulacje prawne w innych krajach mogą być diametralnie odmienne. Są kraje (Niemcy, Belgia, Wielka Brytania), gdzie e-papierosy nie podlegają żadnym obostrzeniom prawnym. W niektórych krajach (Norwegia, Dania, Finlandia, Austria) istnieją częściowe ograniczenia co do obrotu, reklamy lub używania papierosów elektronicznych. Są też kraje w których obowiązuje całkowity zakaz posiadania, sprzedaży czy używania e-papierosów. Stąd przed wyjazdem za granicę warto poznać aktualne regulacje prawne w tym zakresie, tym bardziej, że prawo w tym zakresie zmienia się bardzo dynamicznie.
Z uwagi na dość ogólną definicję miejsc publicznych warto zawsze upewnić się czy można, bez narażenia się na mandat (w wysokości od 20 do 500 zł), beztrosko wapować w konkretnym miejscu. Przywołane na wstępie ustawy nakładają na właścicieli obiektów obowiązek oznakowania przestrzeni w której palenie jest dozwolone, więc tam na pewno możemy puścić parę buszków. W znanych nam lokalizacjach (praca, otoczenie miejsca zamieszkania) zazwyczaj nie ma problemu aby określić wolno czy nie wolno. Na nieznanym terenie polecamy rozejrzeć się i poszukać wyraźnie oznaczonych miejsc w których palenie jest dozwolone.
Niezależnie od przepisów i formalnej możliwości wapowania jest jeszcze kwestia obecności innych osób. Otóż nie każdy musi być zachwycony zapachem wiśni, mango czy jakiegokolwiek innego zapachu którym aktualnie się inhalujemy. Waporyzacja nie jest wyłącznie osobistą sprawą palacza. Wydmuchiwany obłoczek pary jednak dolatuje do innych. Oprócz kwestii czysto zmysłowej (nie każdy lubi zapach naszego liquidu) pozostaje delikatna kwestia ingerencji w cudzą sferę osobistą. Nie lubimy kiedy się ją narusza w jakikolwiek sposób, nawet obłoczkiem dymu.
Niektóre źródła podają, że szkodliwość wapowania jest o 95% mniejsza niż tradycyjnych papierosów. Niezależnie jednak od tego, że jest mniej szkodliwe, nikt jeszcze nie udowodnił że jest całkowicie nieszkodliwe. Behawioryści podkreślają też sam fakt istnienia uzależnienia od czynności, rytuałów - czyli pozornie coś, co nie ma żadnego bezpośredniego wpływu na zdrowie. Stąd należy ograniczyć palenie w obecności dzieci. One bowiem przyjmują zachowania dorosłych jako coś oczywistego, normalnego. I naśladują je bezkrytycznie.
Popularność e-papierosów a w szczególności e-papierosów jednorazowych w dość zaskakujący sposób stała się problemem ekologicznym. Mamy do czynienia ze sprzętem elektronicznym wyposażonym w źródło zasilania jakim jest bateria litowo-jonowa. Tymczasem zużyte produkty lądują zazwyczaj w koszach na odpady komunalne, skąd trudno je oddzielić i we właściwy sposób zutylizować. Radzimy sobie z plastikiem, papierem, odpadami biologicznymi ale odpady elektroniczne same w sobie wymagają sporo zachodu. Kiedy trafiają do punktów selektywnej zbiórki jest znacznie prościej i można je skutecznie przetworzyć.
Zużyte e-papierosy jednorazowe i ich komponenty traktujmy więc jak odpady elektroniczne
Przywołane już wcześniej naruszanie sfery osobistej jest wystarczającym powodem, aby zdecydowanie odradzać wapowanie w zatłoczonych miejscach. Wątpliwe, aby ktokolwiek lubił być owiewany dymem lub parą z ust nieznanej osoby z odległości kilkunastu centymetrów. I to niezależnie od najbardziej nawet wyrafinowanych dodatków smakowych czy zapachowych.
Jedzenie jest czynnością zmysłową - no, może poza jedzeniem kleiku ryżowego lub kaszy podczas pobytu w szpitalu. W bardziej oficjalnych sytuacjach (restauracja, bar), raczenie sąsiadów jakimkolwiek zapachem jest niedopuszczalne. Nie mówiąc już o wspomnianym wyżej dyskomforcie związanym z naruszeniem strefy osobistej.
Podsumowanie: Uważne wapowanie w miejscach publicznych
Wapowanie jest czynnością przyjemną i relaksującą. Dodatkowo - rezygnując z papierosów tradycyjnych na rzecz e-papierosów można radykalnie zmniejszyć szkodliwy wpływ na własne zdrowie.
Tym niemniej palenie e-papierosów - oczywiście wyłącznie w miejscach dozwolonych - jest czynnością ingerującą w najbliższe otoczenie. Każdy świadomy i odpowiedzialny palacz zapewne zdaje sobie z tego sprawę. Podobnie jak zbyt głośna rozmowa przez telefon w zatłoczonym autobusie może po prostu przeszkadzać innym czy to z powodów estetycznych czy natury psychologicznej.
Warto więc wapować w taki sposób i w takich miejscach aby czynność ta pozostała naszym indywidualnym, miłym doświadczeniem.
W Polsce tak, ale wyłącznie w miejscach wyraźnie oznaczonych, przeznaczonych do palenia. W innych krajach - trzeba sprawdzić aktualny stan przepisów.
Tak, jeżeli to pomieszczenie prywatne. W miejscach publicznych - tylko w miejscach oznaczonych.
W zasadzie tak, chociaż lokalne samorządy mogą wprowadzać własne regulacje w tym zakresie, czyli mogą np. zakazać palenia na całym obszarze osiedla, w tym również na chodnikach.
Obecnie w Polsce to kwota od 20 do 500 zł. Możliwe jest również upomnienie. Za granicą może to być kwota nawet 500 euro.
Zależy w jakim kraju. W Polsce przepisy nie regulują palenia w samochodach prywatnych - czyli tu można. W samochodach służbowych - jeżeli służą do przewozu innych osób - nie wolno. W wielu krajach europejskich nie wolno palić w samochodzie, jeżeli przewozi się osobę w wieku poniżej 12 lub 18 lat czy na przykład kobietę w ciąży.
Co ciekawe, za palenie podczas jazdy motorowerem lub motocyklem również można zarobić mandat w wysokości 50 zł.
